Description
प्रास्ताविकम्
कृस्तीय-षोडश-शतके विलियमशेक्सपियराख्यो बभूव महाकविरिङ्ग-लैण्डदेशे। विश्वेषां नाट्यकाराणां स मूनिस्थित इति न तावद् विवादास्पदं विदुषां सहृदयानाम् । तत्प्रणीतेषु बहुषु नाटकेषु मैकबैथनामकम् अन्यतमं दुःखान्तं करुणभयानकादिरसैः समुद्वेजकैः परिव्याप्तम्। कथं राज्यलोभेन सद्रोहं वधं कृत्वा न कश्चित् शान्तिं सुखं वा लभते प्रत्युत् दुरन्तकर्मफलरूपे निधनदहन एव प्राणान् जहातीत्येतत् सर्वं निरूपितं महाकविना। अपूर्वकाव्यबन्धसौष्ठवेन नाट्यमिदं लोहितादिदीप्तवर्णचित्राणीव प्रतिभासयत् कस्य न हरते हृदयं सचेतसः । मर्मस्पृशश्चात्रोक्तयः तद्यथा पञ्चमाङ्के मैकबैथस्य स्वगतभाषितं यत्र मानवजीवितस्यासारता अनाश्वास्यता च दुर्वारतया विध्यतीवान्तःकरणं श्रोतुः । इदमपि च स्मर्तव्यं यत् प्राचीननाट्यापेक्षया आधुनिकनाटकेषु प्रातिस्विकचरित्रचित्रणं सविशेषमस्ति गौरवास्पदम्, अस्याश्च प्रवृत्तेः शेक्सपियर एव आदिगुरुः । मैकबैथतद्भार्यादीनां चरित्राणि तेन विधेरिव लेखन्या लिखितानि । तदेतस्य प्रत्यक्षीकरणीयस्य नाट्यस्य संस्कृतभाषया अनुवादः सुदुष्कर एवेति नात्र कश्चित् विप्रतिपद्येत। संस्कृतांग्लभाषयोः महदेव तावदन्तरम्। ध्वनयः, व्याकरणं, अर्थकोटयः, रूढयश्च सर्वथा भिद्यन्ते तयोः। पुनश्च सत्काव्ये शब्दाः परिवृत्तिं न सहन्त इति प्रत्यपीपदन् कुन्तकाचार्यवर्याः। कथमिव अन्यया भाषया शब्दसाम्यं विधीयेत। अतश्च कारणात् आंग्लभाषाभिज्ञैरपि लक्ष्मणशास्त्रितैलंगादिभिः शेक्सपियरीयनाट्यानां केषाञ्चित् तथामात्रनिरूपणं कृतं गीर्वाणगिरा। तदत्र प्रस्तुतोऽनुवादः पवनसुतायमानः महाब्धिलंघनमिव चिकीर्षतीति मन्ये। तत् नूनं सहृदयैः उभयलोकवासिभिः भारतेङ्गलैण्डदेशीयैः परीक्ष्यं संस्कृतज्ञैः। अनुवादोऽयं अभिनन्दनीयः स्यात् तथा सफलतामियादित्याशाशे।