सकलदर्शनसिद्धान्तमूलकगूढार्थतत्त्व-बोधकं व्याकरणमहाभाष्यमिदं भगवता इदञ्च सम्भाषणमूलकं व्यरच्यत । दर्शनमात्रेण यद्यप्यतीव सरलमिव भासेत तथाप्यन्ततस्तद्ग्रन्थपरिशीलने तग्रन्थस्थं निगूढं मर्मगर्भमाशयं मन्दमतयो ज्ञातुन्न प्रभवन्ति। अतस्तस्यैतादृशस्य विद्वद्धृदयङ्गमस्य महाभाष्यस्योपरि नैकैः पदशास्त्र-पारावारैर्नैकाष्टीकाः व्यरचिषत। परन्तु तास्सर्वाष्टीका अनायासेन छात्राणा-म्भाष्याशयावबोधने तथोपयोगिन्यो नासन् यथोपयोगिन्यो भवितव्याः। केवलं प्रदीपोद्योतावेवाधिकमुपाकुरुतामिति तत्प्र- चारोऽपि तथैव दृश्यते। परन्तु सतीष्वपि मुनित्रयानामाशयपरायणासु विचिन्त्य, व्याख्यासु काठिन्याद्विस्तराच्च सर्वेषां पठनपाठनयोर्नोपकारो क्वचिद्विवरणीयानामप्यंशानामविवरणा द् बालबुद्धयश्छात्त्रा अनतिप्रखरमतयो-ऽध्यापकाश्चाध्ययनाध्यापनयोः क्लेश-भवतीति प्रदीपोद्योतयोरपि च मनुभवन्तो दरीदृश्यन्ते इति मत्वा, अपि च तयोष्टीकयोरप्यविचारितानां तत्त्वानां वैयाकरणान् बोधयितुं तदेतेषां बहुभिः प्रेरितास्तत्र भवन्तो विद्वन्मूर्द्धन्याः श्रीमन्महेशझाशर्माणः पनयोः सरलतासम्पादनार्थञ्च निखिल शाब्दिकोपकारार्थमध्ययनाध्या-विमलाख्यं व्याख्यानं प्रणैषिषुः ।
नवाह्निकपर्यन्तं पातञ्जलमहाभाष्यं तत्रत्यगूढार्थप्रदर्शनप्रयत्नपरायाः नूतनायाः विमलाख्यायाः व्याख्यायाः सहयोगेन सारस्वतोपासकानां सुरभारतीविदुषा-मन्तेवासिनाञ्च कृते दुरूहोप्यर्थो झगिति हृदयङ्गमो भविष्यति प्रमोदञ्च जनयेत्, अपि चातीव समीचीनेयं व्याख्यामूलग्रन्थालापनेऽथापि क्वचि-च्छिष्टविशिष्टपदार्थज्ञानसाधनमप्यध्यय नाध्यापनयोरुपकुर्यादिति।
